BRUCELLA

           Ülkemizde genellikle büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda görülen, belirli bölgelerde sık olarak karşılaşılan ve kış döneminde Cimil bölgesindeki bazı hayvanlarda görüldüğü tespit edilen brucella hastalığı hakkında, faydalı olabilecek bilgilerden birkaçını paylaşmak istiyorum.

          Brucellozis Nedir?

          Brucella grubu bakterilerin oluşturduğu, bulaşıcı, enfeksiyöz bir hastalıktır. Özellikle sığır, koyun, keçi gibi hayvanlarda yavru atmaya neden olan ve aynı zamanda hayvanlardan insanlara da bulaşan (zoonozis), ekonomik yönden zarar verici ve halk sağlığı yönünden önem taşıyan bir hastalıktır.

           Brucella Grubu Mikroorganizmaların Çevre Şartlarına Dayanıklılığı Nasıldır?

           Brucella grubu mikroorganizmalar genellikle konakçı hayvan dışında çoğalmazlar. Fakat ortamın ısı, nem ve asitlik değerlerine bağlı olarak değişik sürelerde canlılıklarını sürdürürler. Mikrop direkt güneş ışığı, dezenfektanlar, pastörizasyon ve kuru şartlara duyarlıdır. Yani bu etkenlere maruz kalan mikroorganizma belirli sürelerin sonunda ölür. Güneş ışığında 1-12 saatte, 60 0C’de 10 dakikada, 1000C’de hemen ölürler. Çeşme suyunda 4-80C’de birkaç ay, 00C’de 2.5 yıl, dondurulmuş dokularda birkaç yıl, nemli toprakta 60 gün ve 200C’de % 40 nemli ortamda 144 gün canlı kalabilirler. İdrarda 30 gün, atık yavrularda en az 75 gün ve uterus akıntılarında 200 günden fazla canlı kalabilir. Enfekte dışkı ile bulaşık altlıkta 56-610C’lerde 4.5 saatte tahrip olur. Çiğ sütten yapılan tuzsuz krema yağında buzdolabında 142 gün, %10 tuz içeren salamura peynirde 45 gün, %17 tuz içerende ise 1 ay canlı kalır. Etin normal dinlendirilmesi süresince oluşan pH değişikliği (asitlik) ette bulunabilecek Brucella mikroorganizmalarını öldürmeye yeterlidir.

           Brucellozis Hayvanlar Arasında Nasıl Bulaşır?

           Brucellozis, duyarlı hayvanlara genellikle enfekte hayvanlarla doğrudan temas yoluyla veya enfekte hayvanların akıntılarıyla bulaşık çevreden geçer. Atık yavrular, yavru zarları ve sıvıları, yavru atmış veya doğum yapmış enfekte bir hayvanın vaginal akıntılarının hepsi son derece fazla sayıda enfeksiyöz Brucella mikroorganizmalarını içerir. Hayvanlar bu materyalleri yalayarak veya Brucella etkeni ile bulaşık su ve gıdayı tüketerek enfekte olurlar. Süt, idrar, dışkı ve eklem sıvıları da bakterilerin kaynağıdır. Enfekte hayvanların buzağıları sağlıklı görünseler dahi, enfekte inekler enfeksiyöz mikroorganizmaları vücutlarında bulundurup saçmaya devam ederler ve hastalığın tehlikeli kaynakları olarak dikkate alınmalıdırlar. Bu nedenle enfekte bir anadan doğan buzağılar aşılansalar dahi gizli enfeksiyon devam edebileceğinden damızlıkta kullanılmamalıdır.

           Hayvanlar Brusellozisten Nasıl Korunur?

          Brucelloziste hayvan sahibi, yakın çevresi ve süt ürünlerini tüketenler için oluşan risk göz önüne alındığında hastalıktan korunma büyük önem taşır. Brusellozisin kontrolü genel hijyenik tedbirlerin uygulanması, karantina, enfekte hayvanların sürüden çıkarılması (kesim) ve aşılama yöntemleri ile olmaktadır.

            Brucellozis İnsanlara Et ile Bulaşır mı?

           Et çok nadiren bir bulaşma kaynağıdır. Çünkü genellikle çiğ olarak yenilmez, hastalığa neden olan bakteriler normal olarak kas dokusunda bulunmaz ve normal pişirme ısısında ölürler. Özellikle karaciğer, dalak gibi organların iyi pişirilmeden tüketilmesi ile bulaşma olabilir.Hastalık insanlara daha çok enfekte hayvanların kesimi ve bu hayvanların organlarına temas ederken çıplak elle temas sağlanması sonucu elde bulunan kesik, yara vb. deri hasarları sayesindede bulaşabilir.

           İnsanlarda Brucellozis Nasıl Önlenir?

          Pastörize olmamış veya iyice kaynatılmamış süt ve böyle sütlerden yapılan peynir, krema, gibi süt ürünleri tüketilmemelidir. Pastörize edilip edilmediği veya kaynatıldığı bilinmeyen süt ve süt ürünleri yenilip içilmemelidir. Hayvan yetiştiricileri yavru atan hayvanların tüm atıkları ile bu atıkların temas ettiği yem ve altlıkları çıplak el ile dokunmadan imha etmelidir. Atıklar çevreye atılmamalı, özellikle kedi ve köpeklere verilmemelidir. Ahırlarda dezenfeksiyon yapılmalıdır. Hayvanlarda yavru atma gibi bir belirti görüldüğünde hemen bir veteriner hekime haber verilmeli ve hastalığın teşhisi konulduktan sonra hayvanlar mutlaka aşılatılmalıdır. Ayrıca koruyucu olarak genç hayvanların aşılatılmasına ve dönemsel brusella aşılamalarına önem verilmeli, aşılamalar kesinlikle ihmal edilmemelidir. Çünkü insanlarda brusellozisin önlenmesi hastalığın hayvanlardaki kontrolune bağlıdır.

          Brucella insanlarda hangi şikayetlere yol açar?

          Şikayetler genelde enfekte süt veya peynir tüketildikten 2-3 hafta sonra görülür. Hastalık genellikle halsizlik, iştahsızlık, vücut ağrısı ve hafif ateşle (yani genel enfeksiyon belirtileri ile) başlar. Brucella daha sonra geceleri titreme ile yükselen ateş, kas ve büyük eklem ağrıları ile kendini gösterir.

          Yani sonuç olarak hastalıktan korunmada hayvan sahiplerine büyük pay düşmektedir. Hayvanların aşılamalarına ve temizlik, hijyen konularına dikkat etmeleri oldukça önemlidir.Hastalıkla bulaşmış malzemeler,hayvan altlıkları vb. gelişigüzel olarak atılmamalı, toprakta çukurlar kazılarak çukurlara konulan malzemelerin üzeri kireçle kaplanıp gömülmelidir.

          Tüketicilerin ise özellikle dikkat etmesi gerekli hususlar; kaynatılıp, kaynatılmadığını bilmedikleri sütlerden elde edilen yağ,peynir ve kremayı tüketmemeleri ve çiğ olarak satın aldıkları sütü iyice kaynatmadan kesinlikle kullanmamaları gerekmektedir. Çünkü brucellanın insanlara en büyük bulaşma kaynağı çiğ süt ve çiğ sütten elde edilen süt ürünlerinin tüketimidir. Genel olarak bahsettiğimiz hususlara dikkat edilmesi hastalıktan korunmada önemli ölçüde faydalı olacaktır.

                                                                                                                                                  A.Bora KUMBASAR

                                                                                                                                                      Veteriner Hekim

Ad Soyad(*) Mail Telefon Mesajınız(*) IP Adresiniz 44.201.94.236

Güvenlik kodu